Lợi ích của phương pháp học ghép vần (Phonics): Nói giỏi – Viết tốt – Đọc hay – Nghe chuẩn

Phương pháp học ghép vần giúp trẻ nhận biết các âm vị/vần trong tiếng Anh và cách đọc âm của các chữ cái/tổ hợp chữ cái, từ đó biết cách ghép vần để đọc các từ, chuẩn hóa phát âm tiếng Anh, tạo tiền đề cho việc học đọc và viết độc lập của trẻ sau này.

Những năm trở lại đây, học tiếng Anh theo phương pháp ghép vần (phonics) như cách trẻ bản xứ học tiếng mẹ đẻ được áp dụng ở nhiều nơi. Đây là phương pháp có sự giao thoa nhất định với cách học đọc tiếng Việt hiện hành giúp trẻ học tiếng Anh hiệu quả.

Theo phân tích của các chuyên gia giáo dục từ Tổ chức giáo dục Language Link Academic, việc học đọc, đánh vần tiếng Anh có 2 phương pháp: đọc cả từ và ghép vần (phonics).

Với phương pháp đọc cả từ, trẻ cần ghi nhớ cả từ vựng đi kèm cùng hình ảnh hay hành động giải thích cho hình ảnh đó. Ví dụ, trẻ sẽ được xem từ “dog” kèm với hình ảnh một con chó để ghi nhớ từ vựng, và cả cách phát âm từ “dog”. Đây là phương pháp học truyền thống được áp dụng rộng rãi tại nhiều trường học và trung tâm ngôn ngữ.

Trong khi đó, khi học theo cách ghép vần (phonics), trẻ được giới thiệu các âm tiết, và tự học cách ghép các âm để tạo nên từ, liên kết với vốn từ vựng sẵn có để đọc nên từ vựng đó. Ví dụ, trẻ được học âm “ow” và cách đọc của “h” và “c” để từ đó trẻ có thể đọc được từ “cow” – khác với “how”, thậm chí có thể đọc được khi các từ này gắn kết với nhau “chow” mà không cần phải ghi nhớ cách đọc của 3 từ riêng lẻ cow, how, chow như trong cách học đọc cả từ truyền thống.

Phonics được các chuyên gia đánh giá là một trong những bước tiến vượt bậc trong việc học đọc – viết tiếng Anh vì những ưu điểm vượt trội so với cách học cũ. Lợi ích của Phonics có thể gói gọn một cách dễ hiểu qua 4 ý sau: nói giỏi – viết tốt – nghe chuẩn – đọc hay.

1. Phonics giúp trẻ phát âm chuẩn

Một lỗi phổ biến với người học tiếng Anh ở châu Á nói chung và Việt Nam nói riêng khiến phát âm không chuẩn và không hay là khi phát âm thường thiếu đi âm cuối (ending sounds). Ví dụ: “build” thường đọc là “biu” – âm /ld/ hoàn toàn biến mất, “save” đọc thành “sây”. Lỗi này xuất phát từ việc, trong tiếng Việt, từng âm sẽ được đọc rõ, trong khi với tiếng Anh, phụ âm đóng vai trò chủ đạo còn nguyên âm chỉ được phát âm rõ khi âm đó là trọng âm của từ. Do vậy, người Việt chúng ta thường không có thói quen đọc lướt các âm schwa (những âm đọc ngắn lại để giúp âm chính được nhấn mạnh trọng âm) và thường bỏ quên phụ âm cuối. Trong tiếng Anh, âm cuối rất phong phú (có bao nhiêu phụ âm trong tiếng Anh thì cũng có bấy nhiêu âm cuối), và việc có nắm được điều này khi phát âm hay không sẽ khiến tiếng Anh của bạn nghe có chuẩn và có hay hay không.

Học Phonics giúp trẻ biết được từ đó được cấu thành từ những âm nào, do đó trẻ sẽ luyện được thói quen phát âm đầy đủ, chính xác các âm cấu thành để đọc đúng một từ, do đó khắc phục được nhược điểm lớn về việc phát âm tiếng Anh thiếu âm cuối này để đọc – nói chuẩn hơn, hay hơn. Ba mẹ có thể tham khảo thêm lộ trình học Phonics phù hợp với bé, để hiệu quả của việc học phonics được phát huy tối đa.

2. Phonics giúp trẻ nhận biết từ vựng tốt hơn

Một ưu điểm lớn khác của việc học theo phương pháp Phonics chính là trẻ sẽ không phải phụ thuộc vào trí nhớ. Người học tiếng Anh ở Việt Nam theo phương pháp cũ sẽ có thể quên cách đọc – cách viết của một từ nào đó – cho dù vừa mới học từ đó cách đây không lâu – đơn giản là vì họ học bằng cách lặp lại từ để ghi nhớ từ đó, mà không hiểu vì sao nó lại được phát âm hay viết như vậy, do đó việc “quên” là hoàn toàn có khả năng. Tương tự, khi gặp một từ mới, chúng ta cũng sẽ cần tra từ điển hoặc cần có file đọc mẫu thì mới biết đọc theo. Học Phonics không bắt trẻ phải học thuộc lòng, “học vẹt” như vậy.  Dựa vào những quy tắc ngữ âm, trẻ có thể “giải mã” (decoding) một từ thành những âm khác nhau, do đó kể cả khi đã quên, trẻ vẫn tự tìm ra cách đọc đúng của từ đó. Tương tự khi gặp một từ mới, trẻ sẽ tự biết áp dụng các quy tắc để tự phát âm được từ mới. Khi thành thạo, trẻ sẽ không cần phải ghi nhớ tất cả các từ để phát âm và viết từ đó, trẻ hoàn toàn có thể vận dụng quy tắc Phonics, chỉ cần nghe đến một từ là biết cách phát âm, biết cách ghi lại từ đó, vì đã hiểu quy tắc hình thành lên âm tiết hay cấu trúc của từ (hiểu được cách đánh vần và ghép âm). Do đó việc học tiếng Anh – đặc biệt là học từ vựng sẽ trở nên dễ dàng hơn rất nhiều.

3. Phonics giúp trẻ viết đúng chính tả

Như một hệ quả của việc biết phân tách các âm, trẻ khi được nghe một từ sẽ biết cách viết từ đó. Các bài học và hoạt động bằng văn bản của Monkey Phonics cũng sẽ giúp trẻ thành thạo cả kỹ năng đọc và viết. Qua đó, trẻ tiếp thu từ mới nhanh hơn, nâng cao khả năng chính tả và nhận biết từ vựng.

4. Phonics là hành trang giúp tăng sự tự tin cho trẻ khi học tiếng Anh

Vì sao có thể nói phương pháp Phonics là hành trang giúp tăng sự tự tin cho các bạn nhỏ khi học tiếng Anh? Phonics với tiếng Anh – hiểu đơn giản như là phương pháp đánh vần khi học tiếng Việt. Trong quá trình học Phonics, người học sẽ nhận ra rằng: thì ra tiếng Anh rất gần với tiếng Việt, nắm được quy tắc là chúng ta đã nắm được sự chủ động với ngôn ngữ này. Cần phải nói thêm, tiếng Anh là ngôn ngữ có nhiều giọng điệu như Anh – Anh, Anh – Mỹ, Anh Úc… Mỗi quốc gia, vùng miền lại có giọng điệu, cách phát âm khác nhau, các biến thể khác nhau. Phonics giúp chuẩn hóa các biến thể đó. Bởi vậy, trẻ không phụ thuộc vào trí nhớ, không bị phụ thuộc vào thầy cô hay từ điển, không bị lẫn lộn hay khó hiểu vì sao một từ mà mỗi người lại đọc theo một kiểu khác nhau. Chỉ cần sử dụng các quy tắc của Phonics, trẻ sẽ tự tìm ra được đâu mới là cách đọc – viết – nói chuẩn.

Phonics trong tiếng Anh cũng giống như “đánh vần” trong tiếng Việt. Khi đã biết cách đánh vần các từ, tiếng Anh đối với các bé không còn là một “ngoại ngữ” – mà đơn thuần là một ngôn ngữ thông thường – thậm chí cũng dễ dàng như tiếng mẹ đẻ mà bé được học ngay từ những năm tháng đầu đời.

Bên cạnh đó, phát âm chuẩn cũng là một lợi thế lớn – nếu như không muốn nói rằng: sự phân biệt giữa một người đọc – nói tiếng Anh hay hay không, phụ thuộc khá nhiều vào việc người đó phát âm có chuẩn hay không. Nhưng điều quan trọng hơn là, khi phát âm chuẩn, bạn sẽ có lợi thế hơn trong giao tiếp: nghe – nói: nghe – hiểu người bản địa tốt hơn, đồng thời khi nói – người bản địa cũng sẽ dễ dàng hiểu được bạn hơn vì bạn nói chuẩn giống như họ. Bởi vậy, Phonics có thể coi là chìa khóa để dỡ bỏ rào cản về phát âm trong học tiếng Anh với người Việt Nam.